Προφορικός λόγος δεν είναι μόνο η άρθρωση.

Η αξία του προφορικού λόγου είναι αναμφισβήτητη. Με αυτόν επικοινωνούμε, με αυτόν σχετιζόμαστε με τους άλλους, με αυτόν εκφραζόμαστε και μπορούμε να μιλήσουμε για τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας. Όσοι είστε γονείς μάλλον δεν θα ξεχάσετε ποτέ τα πρώτα λογάκια του παιδιού σας. Πόση χαρά πήρατε, όταν ακούσατε το παιδάκι σας να λέει τις πρώτες του λεξούλες; Πόσο καμαρώσατε, όταν το ακούσατε να χρησιμοποιεί σωστά στον λόγο του όλο και δυσκολότερες λέξεις και εκφράσεις; Αλλά και πόση ανυπομονησία και ανησυχία σας έπιασε, όταν νιώσατε ότι ίσως να έχει αργήσει να μιλήσει;

Παρόλ’ αυτά, δεν είναι λίγες οι φορές που μεγαλώνοντας το παιδί, αυτό που αξιολογούμε περισσότερο είναι μόνο η άρθρωσή του, αν λέει σωστά ή όχι όλους τους ήχους. Προφορικός λόγος όμως δεν είναι μόνο η άρθρωση. Είναι οι λέξεις που κατανοούμε (προσληπτικό λεξιλόγιο) αλλά και οι λέξεις που χρησιμοποιούμε (εκφραστικό λεξιλόγιο). Είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουμε ότι μια λέξη αποτελείται από διαδοχικούς ήχους (φωνολογική επίγνωση). Είναι η ικανότητα να αναγνωρίζουμε την ιδιαίτερη σημασία που έχουν ορισμένα μέρη της λέξης, όπως οι καταλήξεις των ρημάτων που δείχνουν όχι μόνο το πρόσωπο που ενεργεί αλλά και τον χρόνο στον οποίο γίνεται η ενέργεια αυτή (μορφολογική επίγνωση).  Είναι η κατανόηση, να μας δίνουν δηλαδή μια προφορική οδηγία και να καταλαβαίνουμε τι πρέπει να κάνουμε ή να ακούμε μια ιστορία και να κατανοούμε τη χρονική σειρά των γεγονότων αλλά και τον τρόπο με τον οποίο κινήθηκαν στον χωροχρόνο οι ήρωες (κατανόηση προφορικού λόγου). Είναι το μέσο της επικοινωνίας μας με τους άλλους που απαιτεί όχι μόνο πρόθεση και ανταπόκριση στην επικοινωνία αλλά και αναγνώριση και κατανόηση των εκάστοτε επικοινωνιακών συνθηκών (πραγματολογική επάρκεια). Είναι η ικανότητα να αφηγηθούμε αυτό που μας συνέβη, να εκφράσουμε τις σκέψεις και τα συναισθήματά μας, να πούμε δηλαδή την προσωπική μας ιστορία (αφηγηματικός λόγος).

Και όλα αυτά πώς σχετίζονται με το σχολείο; Γιατί με την πραγματική ζωή είναι μάλλον αυτονόητο (ή θα έπρεπε τουλάχιστον να είναι) πώς σχετίζονται. Η ανάπτυξη του προφορικού λόγου στα παιδιά προσχολικής ηλικίας ενισχύει τον συμβατικό γραμματισμό (η ικανότητα να διαβάζουμε και να γράφουμε κανονικά), ενώ στη σχολική και αναγνωστική επιτυχία, φαίνεται να παίζει ρόλο η κατανόηση και  η παραγωγή αφηγηματικού λόγου.

Αν κάποια στιγμή λοιπόν, θελήσετε να ελέγξετε την εξέλιξη του προφορικού λόγου του παιδιού σας, θυμηθείτε ότι προφορικός λόγος δεν είναι μόνο η άρθρωση.