Παιδικό Πρωινό… Καλημέρα πέρα για πέρα..!!

Γιατί είναι σημαντικό το πρωινό;

Η πιο σημαντική διατροφική συνήθεια που πρέπει να αποκτήσει ένα παιδί είναι το πρωινό γεύμα. Η σημασία του πρωινού αποδίδεται πολύ εύστοχα με τον αγγλικό όρο, δηλαδή break-fast, που σημαίνει «σπάσιμο» της νηστείας. Κατά τη διάρκεια της νύκτας, ο εγκέφαλος χρησιμοποιεί την γλυκόζη ως πηγή ενέργειας για να επιτελέσει τις βασικές μεταβολικές λειτουργίες. Στα παιδιά ο μεν εγκέφαλος έχει αναπτυχθεί στο μέγεθος του εγκεφάλου του ενήλικα, το δε ήπαρ είναι ακόμα μικρό και το εναποθηκευμένο εκεί γλυκογόνο μπορεί να ικανοποιήσει τις ανάγκες σε γλυκόζη μόνο για περίπου 4 ώρες. Κρίνεται λοιπόν υψίστης σημασίας η λήψη πρωινού από τα παιδιά, έτσι ώστε να γεμίσουν εκ νέου οι ενεργειακές αποθήκες του οργανισμού και να μπορέσουν να καλυφθούν οι έτσι κι αλλιώς αυξημένες ανάγκες σε ενέργεια και θρεπτικά συστατικά, ένεκα της ταχείας ανάπτυξης στην ηλικία αυτή.

 

Περιληπτικά, τα σημαντικότερα οφέλη που προκύπτουν από τη λήψη πρωινού είναι τα ακόλουθα:

  • Μείωση των επιπέδων παιδικής παχυσαρκίας: η λήψη πρωινού σχετίζεται με χαμηλότερο σωματικό βάρος. Τα παχύσαρκα παιδιά φαίνεται πως δεν καταναλώνουν καθόλου πρωινό, σε μεγαλύτερο βαθμό από τα νορμοβαρή παιδιά.
  • Βελτίωση της νοητικής λειτουργίας και των σχολικών επιδόσεων: ένα υγιεινό και πλούσιο πρωινό μπορεί να βελτιώσει τη γνωστική λειτουργία των παιδιών, ιδιαίτερα την ικανότητα απομνημόνευσης, καθιστώντας έτσι τα παιδιά πιο ικανά να ανταπεξέλθουν στις απαιτήσεις των μαθημάτων.
  • Ισορροπημένη διατροφή: το πρωινό ως ένα ακόμα γεύμα μέσα στη μέρα, καθιστά πιο πιθανή την κάλυψη των αναγκών στα απαραίτητα θρεπτικά συστατικά (όπως το ασβέστιο, ο σίδηρος, βιταμίνες κ. α) για το παιδί.

Αναγνωρίζοντας τη σημαντικότητα του παιδικού πρωινού, οι γονείς θα πρέπει να γνωρίζουν πως η απόκτηση αυτής της υγιεινής συνήθειας δεν επιτυγχάνεται άμεσα και χωρίς προσπάθεια από τους ίδιους. Δεν αρκεί δηλαδή η απλή παράθεση ενός πρωινού γεύματος και η εν συνεχεία πίεση από τους γονείς προς το παιδί για την κατανάλωση αυτού. Όπως προκύπτει από πολυάριθμες μελέτες, η πράξη του τρώγειν συμβαίνει σε απόκριση ερεθισμάτων από το περιβάλλον. Για  να τροποποιηθεί λοιπό η διατροφική συμπεριφορά του παιδιού, θα πρέπει να συνυπάρχουν τα κατάλληλα ερεθίσματα από το οικογενειακό περιβάλλον και να εφαρμόζονται συγκεκριμένες τεχνικές από τους γονείς. Για το λόγο αυτό, παρατίθενται πρώτα συγκεκριμένες συμβουλές και ακολούθως υγιεινές επιλογές για το παιδικό πρωινό.

Τι μπορείτε να κάνετε εσείς οι γονείς;

  • Επικέντρωση στην υιοθέτηση υγιεινών παρά στην απαγόρευση ανθυγιεινών: είναι πολύ πιο σημαντικό να εκπαιδεύσουμε το παιδί να λαμβάνει ένα υγιεινό πρωινό, παρά να προσπαθήσουμε να του απαγορεύσουμε ανθυγιεινές επιλογές, θέτοντας τους την ταμπέλα του «απαγορευμένου». Το απαγορευτικό ύφος για τα «κακά» τρόφιμα τα καθιστά πιο ελκυστικά στην ηλικία αυτή, ενώ η υιοθέτηση ενός καλού πρωινού, σταδιακά θα μειώσει την επιθυμία για λάθος επιλογές.
  • Κατάλληλος χώρος και προετοιμασία: συνήθως τα παιδιά ξυπνάνε τελευταία στιγμή και ως εκ τούτου δεν υπάρχει ο απαιτούμενος χρόνος για να λάβουν το πρωινό τους, ενώ συνήθως γκρινιάζουν μέσα στη νύστα τους. Ξυπνήστε λοιπόν το παιδί λίγο νωρίτερα από το σύνηθες, δίνοντας του έτσι τον κατάλληλο χρόνο να επανέλθει από τον ύπνο και να δεχθεί πιο εύκολα ένα πρωινό, ενώ ταυτόχρονα προτιμήστε την κουζίνα ως χώρο σερβιρίσματος και όχι πχ στο καθιστικό μπροστά στην τηλεόραση.
  • Το δικαίωμα της επιλογής: οι μελέτες έχουν δείξει πως είναι πιο πιθανό για το παιδί να καταναλώσει 1 τροφή όταν έχει το δικαίωμα να επιλέξει από μόνο του, μεταξύ 2 τροφών. Παραδείγματος χάριν, τοποθετήστε στο τραπέζι 2 φρούτα πχ 1 μήλο και 1 πορτοκάλι και ζητήστε από το παιδί να επιλέξει από μόνο του ποιο φρούτο προτιμά.
  • Απαιτούμενος χρόνος έκθεσης σε νέο τρόφιμο: στη συγκεκριμένη ηλικία, χρειάζεται το παιδί να εκτεθεί ακόμα και ως 12 φορές σε ένα νέο τρόφιμο για να του γίνει οικείο. Άρα μια αρχική απέχθεια προς ένα τρόφιμο είναι φυσιολογική και δεν θα πρέπει να πτοεί τους γονείς, οι οποίοι θα πρέπει να συνεχίζουν να «εκθέτουν» το παιδί σε οπτική επαφή με το νέο τρόφιμο.
  • Συμμετοχή του παιδιού στην παρασκευή του πρωινού: φαίνεται πως είναι πιο διασκεδαστικό για τα παιδιά να συμμετέχουν στην προετοιμασία του πρωινού από το να περιμένουν να τους το ετοιμάσουμε. Ζητήστε από το παιδί να σας βοηθήσει στο στύψιμο ενός χυμού ή στην επάλειψη μιας φέτας ψωμιού με λίγη μαρμελάδα ή μέλι.
  • Γονείς – πρότυπα μάθησης: στην παιδική ηλικία οι γονείς αποτελούν το σημαντικότερο πρότυπο προς μίμηση. Δεν θα πρέπει λοιπόν να περιμένουμε από το παιδί να μάθει να τρώει πρωινό αν εμείς οι ίδιοι πρώτα δεν καταναλώνουμε πρωινό.
  • Λεκτική και μη επιβράβευση: το παιδί θα πρέπει να επιβραβεύεται για την υιοθέτηση υγιεινότερων διατροφικών συνηθειών, όπως είναι η λήψη πρωινού, είτε λεκτικά είτε με κάποια υποσχόμενη ψυχαγωγική δραστηριότητα που προάγει τη σωματική δραστηριότητα, παραπάνω χρόνο με τους γονείς και οτιδήποτε άλλο μη τρόφιμο. Είναι λάθος δηλαδή να υποσχόμαστε στο παιδί πως θα του πάρουμε πχ 1 σοκολάτα για δεκατιανό αν καταναλώσει το πρωινό του. Η επιβράβευση θα πρέπει σταδιακά να εξασθενεί ή να αποσύρεται, όσο υιοθετείται η λήψη πρωινού προοδευτικά. Ας μην ξεχνάμε πως το βραβείο αποκτά αξία όταν σπανίζει.
  • Σταδιακή απόσυρση «κακών» ερεθισμάτων»: είναι προφανές για ένα παιδί να αποζητά τα τρόφιμα στα οποία εκτίθεται στο σπίτι. Για αυτό λοιπόν θα πρέπει σταδιακά να αποσύρονται από το σπίτι ανθυγιεινά τρόφιμα, όπως σοκολάτες, πατατάκια κτλ.

 

Ποιες είναι οι επιλογές για ένα υγιεινό πρωινό;

Ένα ισορροπημένο πρωινό θα πρέπει να περιλαμβάνει τρόφιμα από μια ποικιλία των ομάδων τροφίμων (πχ δημητριακά, φρούτα, γαλακτοκομικά) έτσι ώστε να εξασφαλίζεται ότι λαμβάνουν μια ποικιλία απαραίτητων θρεπτικών συστατικών και φυτικών ινών. Αν βέβαια ένα παιδί έχει μάθει να καταναλώνει κάποιο φρούτο ή λαχανικό μέσα στα υπόλοιπα γεύματα της ημέρας, δεν θα πρέπει να μας ανησυχεί τόσο η λήψη αυτών στο πρωινό, όσο των δημητριακών και των γαλακτοκομικών:

  • 1 ποτήρι ημιαποβουτυρωμένο γάλα** με 1 κούπα δημητριακά*** ολικής άλεσης, 1 φρούτο αρεσκείας
  • 2 φέτες ψωμί (κατά προτίμηση ολικής άλεσης) με λίγη μαργαρίνη, ταχίνι ή φυστικοβούτυρο και μέλι ή μαρμελάδα, 1 ποτήρι φυσικό χυμό πορτοκάλι (καλύτερα μη σουρωμένο)
  • 1 ποτήρι φυσικό χυμό ανάμικτο (προσθέστε χρωματιστά φρούτα εποχής πχ φράουλες), 1 τοστ με τυρί χαμηλό σε λιπαρά γαλοπούλα.
  • 1 ποτήρι ημιαποβουτυρωμένο γάλα, 1 κομμάτι σπιτικό κέικ και 1 φρούτο αρεσκείας
  • 1 κεσεδάκι γιαούρτι 2%, 1 κούπα δημητριακά ολικής άλεσης και 1-2 φρούτα αρεσκείας
  • 1 κεσεδάκι γιαούρτι 2%, λίγο μέλι και ανάλατοι ξηροί καρποί
  • 1 αυγό βραστό, 2 φέτες ψωμί (κατά προτίμηση ολικής άλεσης), 1 φέτα τυρί χαμηλό σε λιπαρά, 1 φρούτο αρεσκείας
  • 1 ποτήρι φυσικό χυμό πορτοκάλι, 1 κουλούρι Θεσσαλονίκης, 1 τριγωνάκι τυρί χαμηλό σε λιπαρά
  • 1 τοστ με λίγο τόνο (ξεπλυμένο σε νερό), 1 φέτα τυρί χαμηλό σε λιπαρά, μερικές ροδέλες ντομάτας ή αγγουριού, 1 φρούτο αρεσκείας

Συμπερασματικά ένα ισορροπημένο πρωινό πρέπει να αποτελεί αναπόσπαστο κομμάτι της καθημερινής διατροφής των παιδιών. Δεν θα πρέπει να ξεχνάμε πως το παιδί που δεν έχει συνηθίσει να προσλαμβάνει πρωινό, είναι δύσκολο να μάθει κατευθείαν να καταναλώνει μια ολόκληρη από τις παραπάνω επιλογές. Απαιτείται λοιπόν υπομονή από τους γονείς και χρόνος εκμάθησης, ο οποίος όμως υπάρχει στην παιδική ηλικία.

 

** μετά την ηλικία των 2 ετών δεν χρειάζεται τα παιδιά να καταναλώνουν γαλακτοκομικά πλήρη σε λιπαρά, αλλά χαμηλής περιεκτικότητας.

*** επειδή τα συνήθη δημητριακά πρωινού που απευθύνονται στα παιδιά περιέχουν αρκετή ζάχαρη και είναι φτωχά σε φυτικές ίνες, προτιμήστε βρώμη (κουάκερ) που δεν περιέχει ζάχαρη και αλάτι.

 

Κωνσταντίνος Μ. Συριάνος, Κλινικός Διαιτολόγος – Διατροφολόγος BSc

Γεωπόνος Επιστήμης Τροφίμων &  Διατροφής του Ανθρώπου, BSc

 

Επιστημονικό Κέντρο Κλινικής Διαιτολογίας & Διατροφής

Περιάνδρου 34, Κιάτο

20200, Κορινθία

τηλ. επικ. 2742022211 κιν. 6972978363