Λάθος στην αποκωδικοποίηση ή ελλιπής κατανόηση;

Όταν τα παιδιά κάνουν λάθη στην ανάγνωση ενός κειμένου υποθέτουμε ότι αυτά έχουν να κάνουν αποκλειστικά και μόνο με την ικανότητα αποκωδικοποίησης του γραπτού λόγου. Μερικές φορές όμως, αυτό που μοιάζει με ένα απλό λάθος αποκωδικοποίησης μπορεί να κρύβει ελλιπή κατανόηση μιας λέξης ή μιας φράσης.

Μια μαθήτριά μας προσπάθησε να διαβάσει αυτή την πρόταση:

“Μπορεί να πιστεύετε ότι το να τρώτε λιγότερο θα σας βοηθήσει να χάσετε βάρος, αλλά η αλήθεια είναι πώς δεν πρέπει να παραλείπετε κανένα γεύμα.”

Στην πρώτη της προσπάθεια να τη διαβάσει, παρέλειψε το άρθρο το. Η ειδική παιδαγωγός της επεσήμανε την παράλειψη και της ζήτησε να διαβάσει ακόμα μία φορά την ίδια πρόταση. Η μαθήτρια, στη δεύτερη προσπάθειά της, αν και κοντοστάθηκε στο σημείο που βρίσκεται το άρθρο το, το παρέλειψε. Στη συνέχεια, ρωτήθηκε αν έχει ξανακούσει παρόμοια φράση, δηλαδή έναρθρη πρόταση και η μαθήτρια απάντησε ότι δεν είχε ξανακούσει. Τότε η ειδική παιδαγωγός άρχισε να δίνει παραδείγματα με τέτοιες φράσεις και μάλιστα ζήτησε από τη μαθήτρια να πει κι εκείνη δικές της φράσεις. Όταν μετά απ’ αυτή τη διαδικασία η μαθήτρια διάβασε για τρίτη φορά την πρόταση, δεν παρέλειψε το άρθρο το. Ο λόγος ήταν ότι πια, κατανοούσε τον λόγο ύπαρξης του άρθρου στην πρόταση, της “έβγαζε νόημα”.

Φανταστείτε ότι όλοι μας, καθώς διαβάζουμε, δημιουργούμε ένα θησαυροφυλάκιο στο οποίο τοποθετούμε όλους τους πολύτιμους θησαυρούς του λόγου: λέξεις και νέες χρήσεις των ήδη γνωστών λέξεων, εκφράσεις, ιδιωματισμούς, μεταφορές, ποικιλία συντακτικής δομής . Αυτοί οι θησαυροί μας βοηθούν να κατανοούμε καλύτερα ολοένα και πιο δύσκολα κείμενα αλλά και να εκφραζόμαστε με μεγαλύτερη ευκολία και σαφήνεια. Τα παιδιά με μαθησιακές δυσκολίες συχνά υστερούν σε αναγνωστικές εμπειρίες, με αποτέλεσμα το δικό τους “θησαυροφυλάκιο” να μην έχει τόσους πολλούς θησαυρούς. Έτσι, αυτό στέκεται εμπόδιο στην κατανόηση ακόμα και -φαινομενικά- οικείων ή εύκολων φράσεων.

Στον προφορικό λόγο οι ίδιες φράσεις μπορεί να γίνουν κατανοητές εξαιτίας του ρυθμού, του τόνου και του επιτονισμού της ομιλίας (της λεγόμενης προσωδίας). Ο γραπτός λόγος, όμως, δεν προσφέρει αυτά τα στοιχεία που συμβάλλουν στην κατανόηση του κειμένου.

Είναι σημαντικό λοιπόν να παρατηρούμε προσεκτικά τα λάθη που γίνονται στην ανάγνωση, ώστε να εντοπίζουμε τα σημεία που δυσκολεύουν τους μαθητές και να τους παρέχουμε την κατάλληλη υποστήριξη.