Προηγούμενη γνώση

Σημαντικό ρόλο στην αναγνωστική κατανόηση παίζει η προηγούμενη γνώση ή η γνώση που έχουμε για τον κόσμο γενικά. Σημαντικό ρόλο επίσης παίζει και η ικανότητα να αντιλαμβανόμαστε αυτά τα οποία εννοούνται μέσα στο κείμενο αλλά δεν αναφέρονται ρητά. Ως αναγνώστες συνδέουμε αυτό που διαβάζουμε με αυτά που ήδη γνωρίζουμε. Αν για παράδειγμα διαβάζουμε ένα κείμενο για μια γυναίκα που ζούσε στην Αθήνα του Περικλή, θα ήταν πολύ βοηθητικό για την κατανόησή μας αν γνωρίζαμε τα βασικά χαρακτηριστικά εκείνης της εποχής ή ακόμα και τη θέση της γυναίκας σ’ εκείνη την κοινωνία.

Μερικές δραστηριότητες που βοηθούν τα παιδιά ν’ αποκτήσουν γενικές γνώσεις είναι:

Διάβασμα εξωσχολικών βιβλίων.

Αν στο παιδί σας δεν αρέσει το διάβασμα ή δυσκολεύεται στην ανάγνωση, διαβάστε του εσείς ένα βιβλίο. Αφήστε το να διαλέξει εκείνο ένα ή βρείτε στο διαδίκτυο δωρεάν αναγνώσεις λογοτεχνικών βιβλίων. Στο εμπόριο κυκλοφορούν επίσης audio books (βιβλία που τα ακούς). Τα audio books είναι μια πολύ ωραία λύση για τα παιδιά που δεν επιθυμούν να διαβάζουν αλλά απολαμβάνουν ν’ ακούν όμορφες ιστορίες. Σκεφτείτε μήπως στο επόμενο ταξίδι με το αυτοκίνητο αντί για ραδιόφωνο ακούσετε ένα βιβλίο.

Συζητήσεις.

Ίσως φαίνεται περίεργο που το αναφέρουμε αλλά στην εποχή  μας οι γρήγοροι ρυθμοί, τα απαιτητικά ωράρια και η χρήση της τεχνολογίας δείχνουν να στερούν από τη σύγχρονη οικογένεια ακόμα κι αυτό: μια συζήτηση γύρω από ένα θέμα την ώρα του φαγητού ή το βράδυ στο σαλόνι. Πάρτε την πρωτοβουλία και μιλήστε για κάτι ωραίο που διαβάσατε εσείς, που είδατε στην τηλεόραση ή που ακούσατε τυχαία σε μια συζήτηση άλλων και σας έκανε εντύπωση. Ζητήστε να σας πουν τη γνώμη τους ή τις σκέψεις τους και κάπως έτσι θ’ ανάψει η κουβέντα.

Ταινίες, ντοκιμαντέρ, συνεντεύξεις, τηλεοπτικές εκπομπές.

Δεν είναι απαραίτητο να διαλέξετε ένα βαρύγδουπο θέμα για να συζητήσετε με το παιδί σας. Ακόμα και σε μία ταινία μπορείτε να βρείτε θέματα να συζητήσετε. Μπορείτε να μιλήσετε για τις σχέσεις των ανθρώπων, για τις αξίες και τα ιδανικά, για τα συναισθήματα. Εξάλλου αυτά συνήθως δίνουν και πολύ ωραίες ευκαιρίες για εξάσκηση πάνω σε αυτά που εννοούνται αλλά δεν λέγονται. Δοκιμάστε να κάνετε μερικές ερωτήσεις. “Γιατί νομίζεις ότι το είπε αυτό;” “Το εννοούσε;” “Τι πιστεύεις ότι ήθελε στην πραγματικότητα;”

Επισκέψεις σε μουσεία, πινακοθήκες κ.τ.λ.

Μήπως ακούγεται ακόμα και σ’ εσάς βαρετό; Ε λοιπόν σας έχουμε καλά νέα. Τα περισσότερα μουσεία, όπως και οι πινακοθήκες, έχουν πια ειδικά προγράμματα για παιδιά. Τα παιδιά μαθαίνουν μέσα από παιχνίδια και δραστηριότητες μαζί με συνομηλίκους τους. Ψάξτε στην περιοχή σας και σίγουρα θα βρείτε κάτι ενδιαφέρον. Μετά την επίσκεψη, συζητήστε γι’ αυτά που είδε και άκουσε. Μη διστάσετε να αγοράσετε το αναμνηστικό που θα σας ζητήσει από το κατάστημα του χώρου.

Θεατρικές παραστάσεις και συναυλίες.

Δεν χρειάζεται να μιλάτε μόνο για ιστορία ή για την κλιματική αλλαγή. Δείτε θέατρο, ακούστε μουσική μαζί, δείξτε ενδιαφέρον να μάθετε αυτά που αρέσουν στο παιδί σας. Ακόμα κι αν εσάς δεν σας αρέσουν πολύ, θα καταλάβετε γιατί αρέσουν σ’ εκείνο κι επίσης θα βρείτε έτσι έναν τρόπο να του δείξετε κι αυτά που αρέσουν σ’ εσάς.

Συμμετοχή σε ομάδες κοινωνικού ενδιαφέροντος.

Αν στη γειτονιά σας υπάρχει κάποιος τοπικός σύλλογος, σκεφτείτε μήπως μπορείτε να συμμετέχετε μαζί. Δεν είναι λίγες οι φορές που τα παιδιά μας βάζουν τα γυαλιά σε θέματα που αφορούν την προστασία του περιβάλλοντος, τη φροντίδα ανθρώπων που βρίσκονται σε ανάγκη ή τη φροντίδα αδέσποτων ζώων.

Δώστε ερεθίσματα στο παιδί σας και μετά συζητήστε μαζί του γι’ αυτά που διαβάσατε, είδατε ή ακούσατε. Αυτό θα το βοηθήσει να συνδέσει την παλιά γνώση με τη νέα, να καταλάβει καλύτερα ορισμένα πράγματα μέσα από τη συζήτηση μαζί σας και να σκεφτεί σχετικά μ’ αυτά. Έτσι, όταν θα συναντήσει κάτι σχετικό σ’ ένα κείμενο, θα έχει ήδη κάποιες πληροφορίες ή ακόμα και άποψη γι’ αυτό το θέμα.

Έλενα Γεωργουλή

Ειδική Παιδαγωγός, MSc Ειδική Αγωγή, Υπ. Διδάκτορας Πανεπιστημίου Πατρών